Rijksoverheid.nl heeft recent de informatie herzien over morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis en verkeersdeelname. Doordat deze middelen onder de wettelijk opgestelde grenswaarden voor drugs in het verkeer vallen, mogen patiënten er namelijk niet mee rijden als ze boven die grenswaarden komen. Dit komt niet overeen met de KNMP-adviezen voor rijvaardigheid bij deze middelen. Rijksoverheid.nl beschrijft nu hoe de politie en het Openbaar Ministerie (OM) hier in de praktijk mee omgaan. Orthopeden kunnen patiënten hierop wijzen tijdens de geneesmiddelkeuze en de voorlichting bij morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) brengt deze informatie op verzoek van de overheid onder de aandacht van belanghebbenden.
 
In Nederland zijn door apothekersorganisatie KNMP adviezen ontwikkeld voor geneesmiddelen en rijvaardigheid. Het geneesmiddeladvies voor morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis komt echter niet overeen met de in 2017 wettelijk opgestelde grenswaarden voor drugs in het verkeer. Deze grenswaarden gelden ook voor patiënten die morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis op recept gebruiken. Volgens het KNMP-advies mogen deze patiënten na enige tijd weer deelnemen aan het verkeer. Maar ook als het geneesmiddel volgens doktersvoorschrift is gebruikt, kan de hoeveelheid in het bloed boven de grenswaarde uitkomen. Dat zou betekenen dat patiënten strafbaar zijn als ze bijvoorbeeld autorijden of fietsen. Rijksoverheid.nl licht nu toe hoe de politie en het OM in de praktijk omgaan met morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis in het verkeer.

Zij gaan hier in de praktijk als volgt mee om:
De politie kan verkeersdeelnemers controleren op drugs- of medicijngebruik. Bijvoorbeeld tijdens een verkeerscontrole. Bij zo’n controle neemt de politie een speeksel- of psychomotorische test af. De speekseltest op drugs kan een positief testresultaat geven op morfine, dexamfetamine en medicinale cannabis, ook als mensen ze op recept gebruiken. Bij het vermoeden dat de bestuurder onder invloed is van een stof, moet deze mee naar het bureau voor een bloedtest die een arts afneemt. Patiënten die medicijnen gebruiken, kunnen dit zeggen. De agent zet dit in het proces-verbaal, maar gaat wel verder met de controle. 

Medische verklaring insturen

Het Openbaar Ministerie (OM) beslist uiteindelijk of de bestuurder vervolgd wordt. Dat doet zij bijvoorbeeld wanneer de bestuurder geen medische verklaring kan insturen, zoals een doktersrecept of een actueel medicatieoverzicht. Deze medische verklaring kan zij of hij opvragen bij de behandelend arts of apotheker. Het OM stelt ook vervolging in als de bestuurder de medicatie op recept heeft gecombineerd met alcohol (zelfs 1 glaasje is al te veel) of met andere drugs; hiervoor geldt namelijk een nullimiet. Maar ook wanneer de bestuurder is gaan rijden na inname van een hogere dosering dan voorgeschreven. In deze gevallen is zij of hij altijd strafbaar vanwege het risico voor de verkeersveiligheid.

Afspraken over medicatie op recept en schade in het verkeer

Verder geeft rijksoverheid.nl nu ook informatie over de afspraken als een bestuurder met morfine, medicinale cannabis of dexamfetamine op recept schade veroorzaakt aan het eigen voertuig of aan anderen. Over het algemeen keert de verzekeringsmaatschappij de schade uit als de bestuurder daarvoor verzekerd is. Daarbij is het belangrijk dat de patiënt gewend was aan haar of zijn medicatie én deze volgens doktersvoorschrift gebruikt. Patiënten doen er verstandig aan om bij de eigen verzekeraar te informeren naar de exacte afspraken voor medicijngebruikers.

Belangrijk voor patiënten

Dit is belangrijke informatie voor patiënten die deze middelen op recept gebruiken. Door heldere informatie over wat deze patiënten volgens de wet wél en níet mogen, weten zij wat ze kunnen verwachten als de politie hen controleert op medicijn- en drugsgebruik. Ook zijn ze op de hoogte hoe ze er zélf voor kunnen zorgen dat het OM rekening houdt met hun medicijngebruik.

Informatievoorziening door orthopeden

Natuurlijk overleggen orthopeden met hun patiënten al over de behandelingsmogelijkheden en over mogelijke bijwerkingen en het effect op de rijvaardigheid van medicijnen, zoals is afgesproken in de WGBO. Deze gesprekken kunnen voor orthopeden een logisch moment zijn om patiënten die morfine, dexamfetamine of medicinale cannabis krijgen voorgeschreven, ook te wijzen op de toelichting over verkeersdeelname op Rijksoverheid.nl/medicijnenverkeer. Goede informatievoorziening stelt patiënten in staat om inhoudelijk mee te denken bij samen beslissen. Zo zou iemand die voor werk of privé volledig afhankelijk is van autorijden of fietsen, om alternatieve medicatiemogelijkheden kunnen vragen. Daarnaast voorkomt goede informatievoorziening dat patiënten voor onprettige verrassingen komen te staan in hun dagelijks leven.  Het IVM heeft hiervoor de volgende voorlichtingsmaterialen ontwikkeld: •    FTO-materiaal Geneesmiddelen en verkeersveiligheid (verwacht medio december 2021) •    Themajournaal Geneesmiddelen en verkeer •    Visitekaartjes uitleg medicatie en drugstest (verwacht medio december 2021) •    Folder en poster rijden met medicijnen (herziene versie verwacht eind december 2021) Deze materialen zijn kosteloos te downloaden dan wel te bestellen vanuit de toolkit voor zorgverleners op rijveiligmetmedicijnen.nl.

Bekijk voor meer informatie over medicatiegebruik en verkeersdeelname ook de website