Eponiemen in de orthopedische chirurgie: Morbus Ledderhose
Door Matthijs Somford
In 1894 beschreef Ledderhose een aandoening van de fascia plantaris die zijn naam zou gaan dragen. Hij beschrijft dat hij een aantal casussen heeft gezien waar na een breuk van het onderbeen er zwellingen in de plantaire fascia ontstonden. Omdat er geen breuken voorkomen in de hand bij het ontstaan van de aandoening van Dupuytren meent hij dat het hier om een ander mechanisme gaat. Hij vermoedt dat het gaat om inscheuringen van de fascia waardoor de verdikking ontstaat. Hij beschrijft ook dat de precieze etiologie hem niet duidelijk is. De behandeling is niet resectie maar een aanpassing in de schoen om de druk weg te nemen waardoor de pijn ook weg gaat.
Madelung (1610) en Maceling (1875) zouden het eerder al beschreven hebben, maar het werd bekend bij het grotere publiek door de publicatie van Ledderhose.
De klinische implicatie
M Ledderhose, of plantaire fibromatose, heeft grote overeenkomsten met Dupuytren van de hand en Peyronie van de penis. De fibromatose ontstaat op basis van proliferatie van collageen en fibroblasten. Mogelijk is er een verband met trauma, DM, frozen shoulder, alcoholgebruik en leveraandoeningen. De diagnose wordt gesteld op basis van echo. Therapieën lopen uiteen van bestralen, shock wave, injecties met steroïden en verschillende medicamenteuze behandelingen. Chirurgie zou overwogen kunnen worden bij zeer beperkende afwijkingen of flexie contracturen door de fibromatose. Er is een zeer hoog complicatierisico (met name zenuwletsel, doorzakken van de voetboog en pijnlijk litteken) en hoge kans (60%) op recidief.
De man
Geord Otto Ledderhose (15 december 1855 - 1 februari 1925) werd geboren in Frankfurt am Main. Tijdens de studie geneeskunde aan de Universiteit van Straatsburg en Göttingen ontdekte hij glucosamine in de schalen van kreeften. De exacte samenstelling van dit materiaal werd pas in 1939 vastgesteld. In 1880, na het verkrijgen van zijn artsenbul, begon Ledderhose als chirurg in het Hôpital Civil in Straatsburg. In 1886 werd hij naar Parijs gestuurd om in de leer te gaan bij Louis Pasteur. Met ingang van 1891 werd hij professor in de chirurgie in Straatsburg en had onder andere Albert Schweitzer als zijn student. Hij stond aan de basis van twee traumacentra die in Straatsbrug gebouwd werden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verzorgde hij oorlogsgewonden zonder onderscheid te maken in nationaliteit. Het kwam dan ook als een schok voor hem en de bewoners van Straatburg dat na de overgave in 1918 de Duitse artsen uit Alsace-Lorraine moesten vertrekken van de Franse overheid. Ledderhose verplaatste zijn praktijk naar München waar hij professor werd aan de universteit waar hij tot zijn dood bleef doceren. Hij trouwde in 1890 met Marie Scharrer, met wie hij twee kinderen kreeg.
Referenties
In 1894 beschreef Ledderhose een aandoening van de fascia plantaris die zijn naam zou gaan dragen. Hij beschrijft dat hij een aantal casussen heeft gezien waar na een breuk van het onderbeen er zwellingen in de plantaire fascia ontstonden. Omdat er geen breuken voorkomen in de hand bij het ontstaan van de aandoening van Dupuytren meent hij dat het hier om een ander mechanisme gaat. Hij vermoedt dat het gaat om inscheuringen van de fascia waardoor de verdikking ontstaat. Hij beschrijft ook dat de precieze etiologie hem niet duidelijk is. De behandeling is niet resectie maar een aanpassing in de schoen om de druk weg te nemen waardoor de pijn ook weg gaat.
Madelung (1610) en Maceling (1875) zouden het eerder al beschreven hebben, maar het werd bekend bij het grotere publiek door de publicatie van Ledderhose.
De klinische implicatie
M Ledderhose, of plantaire fibromatose, heeft grote overeenkomsten met Dupuytren van de hand en Peyronie van de penis. De fibromatose ontstaat op basis van proliferatie van collageen en fibroblasten. Mogelijk is er een verband met trauma, DM, frozen shoulder, alcoholgebruik en leveraandoeningen. De diagnose wordt gesteld op basis van echo. Therapieën lopen uiteen van bestralen, shock wave, injecties met steroïden en verschillende medicamenteuze behandelingen. Chirurgie zou overwogen kunnen worden bij zeer beperkende afwijkingen of flexie contracturen door de fibromatose. Er is een zeer hoog complicatierisico (met name zenuwletsel, doorzakken van de voetboog en pijnlijk litteken) en hoge kans (60%) op recidief.
De man
Geord Otto Ledderhose (15 december 1855 - 1 februari 1925) werd geboren in Frankfurt am Main. Tijdens de studie geneeskunde aan de Universiteit van Straatsburg en Göttingen ontdekte hij glucosamine in de schalen van kreeften. De exacte samenstelling van dit materiaal werd pas in 1939 vastgesteld. In 1880, na het verkrijgen van zijn artsenbul, begon Ledderhose als chirurg in het Hôpital Civil in Straatsburg. In 1886 werd hij naar Parijs gestuurd om in de leer te gaan bij Louis Pasteur. Met ingang van 1891 werd hij professor in de chirurgie in Straatsburg en had onder andere Albert Schweitzer als zijn student. Hij stond aan de basis van twee traumacentra die in Straatsbrug gebouwd werden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verzorgde hij oorlogsgewonden zonder onderscheid te maken in nationaliteit. Het kwam dan ook als een schok voor hem en de bewoners van Straatburg dat na de overgave in 1918 de Duitse artsen uit Alsace-Lorraine moesten vertrekken van de Franse overheid. Ledderhose verplaatste zijn praktijk naar München waar hij professor werd aan de universteit waar hij tot zijn dood bleef doceren. Hij trouwde in 1890 met Marie Scharrer, met wie hij twee kinderen kreeg.
Referenties
- Ledderhose G (1894). "Ueber Zerreisungen der Plantarfascie”, Archiv für Klinische Chirurgie. 48: 853–856.)
- Tomac A, Ion AP, Opriș DR, Arbănași EM, Ciucanu CC, Bandici BC, Coșarcă CM, Covalcic DC, Mureșan AV. Ledderhose's Disease: An Up-to-Date Review of a Rare Non-Malignant Disorder. Clin Pract. 2023 Sep 28;13(5):1182-1195
- Meyers AL, Marquart MJ. Plantar Fibromatosis. 2024 Feb 28. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan
- Who's Who in Orthopedics by Seyed B. Mostofi